یادداشتی درباره فیلم کوتاه دگر ساخته کتایون فتحعلی

مهسا علینقیان

فیلم کوتاه دگر، خوانشی نو از تاثیر نقش بر بازیگر دارد. در همه جای دنیا متد بازیگری استانیسلاوسکی در تئاتر و سینما مورد تایید اهالی فن است و بسیاری از هنرمندان از متد بازیگری او در نقش­هایشان استفاده می­کنند. متدی که در آن بازیگر موفق می­شود در نقش خود زندگی کند و تبدیل به آدمی با همان خلقیات و روحیات نقش شود. گاهی امکان دارد که بازیگران چندین ماه پس از ایفای یک نقش درگیر آن باشند و نتوانند خود را از نقش جدا کنند.

حالا اگر یک بازیگر تئاتر در نقش خود غرق شود اما مسیر اجرای آن نقش کامل نشده و کاراکتر اجازه حضور بر صحنه را نداشته باشد و آن نقش درون بازیگر باقی بماند چه می­شود؟ این مسئله در کشورهایی که هنرشان تحت حاکمیت دولت­ها و حکومت­هاست پررنگ­تر و پرشمارتر است. در ایران سالانه صدها تئاتر دانشجویی و حرفه­ای تمرین می­شوند اما در نهایت برای رسیدن به اجرای عموم ناکام می­مانند، زیرا دولت حاکم همه یا بخشی از اجرا را در مرحله بازبینی پیش از اجرا نپسندیده است و یا اجرا متوقف شده، و یا دستخوش سانسور شده است. اگر همه وقت، پول و انرژی که صرف تولید تئاتر شده است را نادیده بگیریم، تکلیف کاراکتری که درون بازیگر جان گرفته و تبدیل به شخصیتی مستقل شده است چیست؟ اگر بر صحنه خود را نشان ندهد چه تاثیر عاطفی و روانی بر بازیگر باقی می­گذارد.

فیلم کوتاه دگر به همین موضوع می­پردازد. بازیگر زن که نقش الکترا (نمایشنامه ای از سوفوکل) را در خود می­پرورده است، به دلیل توقیف اجرا نتوانسته آن را اجرا کند. حالا که اجرای بعدی او نیز دستخوش سانسور شده است ترجیح می دهد که الکترا را روبری در اصلی تماشاخانه مرکزی شهر در خیابان اجرا کند. استفاده از کاراکتر الکترا، زنی شورشی که به دنبال اجرای عدالت است پیوندی جالب با متن فیلمنامه و شخصیت بازیگر در فیلم ایجاد کرده است.

از طرفی بازی بازیگر نقش اصلی و نشان دادن تمرینات اجرا در فیلم خوب ساخته و پرداخته شده است و حرکات فرم و بدن حرفه­ای اجراگران در هنگام تمرین، ضمن مونولوگی که از نمایشنامه الکترا اجرا می­شود تاثیر زیادی بر مخاطب می­گذارد.

دیگری یا همان کاراکتر، بیش از پیش جان می­گیرد و خودش راهش را (که همان اجراست) بدون اعتنا به سانسور و توقیف توسط حاکمیت ادامه می­دهد.

فیلمبرداری خوب نیز از نکات خوب فیلم است که به انتقال احساسات بازیگر (کاراکتر) به مخاطب کمک شایانی کرده است.